کد مطلب:99073 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:492
علامه طباطبائی در این زمینه فرموده است: «آنچه گفته شد منافات ندارد، با اینكه پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم و ائمه اهل بیت علیهم السلام عهده دار بیان جزئیات قوانین و تفاصیل احكام شریعت، كه از ظواهر قرآن مجید به دست نمی آید، بوده اند. و همچنین سمت معلمی معارف كتاب را داشته اند. چنانكه از آیات ذیل در می آید: (و انزلنا الیك الذكر لتبین للناس ما نزل الیهم).[1]. (و ما اتاكم الرسول فخذوه و ما نهاكم عنه فانتهوا).[2]. (و ما ارسلنا من رسول الا لیطاع باذن الله).[3]. (هو الذی بعث فی الامیین رسولا منهم یتلو علیهم آیاته و یزكیهم و یعلمهم [صفحه 32] الكتاب و الحكمه).[4]. به موجب این آیات، پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم مبین جزئیات و تفاصیل شریعت و معلم الهی قرآن مجید می باشد و به موجب حدیث ثقلین، پیغمبر اكرم، ائمه اهل بیت علیهم السلام را در سمتهای نامبرده، جانشینان خود قرار داده است و این مطلب منافات ندارد، با اینكه دیگران نیز با اعمال سلیقه ای كه از معلمین حقیقی یاد گرفته اند، مراد قرآن مجید را از ظواهر آیاتش بفهمند».[5]. و در جایی دیگر فرموده است: «نتیجه ی این دو مقدمه این است كه: در قرآن مجید برخی از آیات با برخی دیگر تفسیر شود و موقعیت پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله و سلم و اهل بیت او در برابر قرآن موقعیت معلمین معصومی باشد كه در تعلیم خود هرگز خطا نكنند و قهرا تفسیری كه آنان كنند با تفسیری كه واقعا از انضمام آیات به همدیگر به دست می آید، مخالف نخواهد بود.»[6]. آنچه از سخن علامه به دست می آید این است كه سنت نسبت به قرآن كریم دو نقش اساسی دارد. 1- روش استفاده از قرآن را می آموزد، چرا كه درست ترین روش تفسیر، تفسیر قرآن با قرآن است و این را پیامبر و ائمه علیهم السلام تعلیم می دهند. 2- تفاصیل احكام شریعت و جزئیات قوانین از سنت استخراج می شود. البته ناگفته نماند كه این دو نقش نسبت، به ظهور قرآن است اما بطون، تاویل، جری و تطبیق قرآن نیز از سنت فراگرفته می شود. و چه بسیار بطونی كه بدون بیان اهل بیت دست نیافتنی است، از اینرو گفته شده:«روایات، مرتبه ی نازله ی قرآن و قرآن مرحله عالیه و روح آنها است، روایات بطون و اسرار آیات قرآنی اند كه از اهل بیت [صفحه 33] عصمت صادر شده است».[7]. برخی از پژوهشگران اهل سنت با عنوان «مجالات خدمه السنه للقرآن» پنج زمینه را برای سنت در جنب قرآن منظور كرده اند: 1- تقریر مضمون قرآن، 2- تفسیر قرآن، 3- تخصیص عمومات قرآن، 4- بیان موارد نسخ، 5- ابداع احكامی كه در قرآن نیست.[8]. به نظر می رسد سنت در هشت زمینه در خدمت قرآن قرار می گیرد و هیچگاه محوریت و مصدریت قرآن هم نباید فراموش گردد: 1- تعلیم شیوه ی تفسیر قرآن با قرآن 2- تعلیم شیوه ی استنباط احكام شرعی از قرآن 3- تعلیم شیوه ی اجرای شریعت و تطبیق قوانین دینی در عرصه های زندگی 4- تبیین معارف بلند قرآن 5- تبیین جزئیات و تفاصیل احكام 6- تبیین تاویل، بطن و جری و تطبیق قرآن 7- تبیین جزئیات تاریخ انبیا و امت های سلف كه در قرآن به اجمال از آنان سخن گفته شده 8- تبیین موارد نسخ، تخصیص و تقیید آیات قرآن. هر یك از این زمینه ها نیازمند بحث و بررسی است و برای هر یك نمونه های بسیار، در احادیث موجود است.[9]. [صفحه 35]
با توجه به اینكه قرآن سند مورد اتفاق و قبول مسلمین است و آنگونه كه خود را معرفی كرده، نور، تبیان و بیان است، چه نیازی به سنت به معنای وسیع آن می باشد؟ مگر نمی توان با وجود قرآن از سنت بی نیاز بود؟ این پرسشی است كه در اینجا به اختصار پاسخ داده می شود:
صفحه 32، 33، 35.